Zeliha Bengü Ayata- 2024
Özet
Dünya düşünce tarihine damga vuran pek çok filozof ve düşünür vardır. Ancak ‘‘bu düşündüklerimi sadece ben mi düşünüyorum’’ diye bir soran pek az düşünür vardır. Her anlamda gittikçe kötüye giden dünyaya inat, dünyada filizlenecek iyiliklerin peşini hiç bırakmayan bir aydındır Alev Alatlı. O’nun bu düşünce serüveninin temel taşlarını ‘‘Akıl, Ahlak, Adalet, Adap ve Aşk’’ ın oluşturduğu kadim değerler olduğunu söylemek mümkündür. Bunu yaparken de ‘‘karanlığın gözünün içine bakma’’ ‘yı hem kendine hem de bize tavsiye etmiştir. Matematik, ekonometri, istatistik, felsefe, ilahiyat eğitimleri ışığında aklî hicretini gerçekleştiren bir yazarın uyarıları, toplumun her ferdi için üzerinde düşünülmesi gereken bilgileri barındırmaktadır.
2014 yılı Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülleri’nde yaptığı konuşmayla Alatlı, ‘‘yasalarla haklı bulunan onlarca şeyin aslında helal olmadığı’’na vurgu yaparak dikkatleri üzerine çekmişti. Bu konuşma belki Türkiye’nin yüzyıllık sorunlara çözüm üretemedi. Ancak kendi bilgi felsefemizin kusurlarıyla yüzleştirmesi açısından önem arz etmektedir.
Bu çalışma, Türk düşünürü ve yazar Alev Alatlı’nın düşünce yapısını, “yasaldır ama helal değildir” söylemini ve bunun sosyal, hukuki ve ahlaki yönlerini ve “saçaklı mantık” kavramını ve bu kavramın toplum, hukuk ve sosyal değerler üzerindeki etkileri detaylı olarak ele alınmakta ve bu bağlamda Batı’nın Newtonian dünya görüşüne karşı geliştirdiği eleştiriler ile helal-yasal ayrımını nasıl kurguladığı tartışılmaktadır.
Çalışmanın amacı, Alev Alatlı’nın düşünce yapısını ve özellikle “yasaldır ama helal değildir” söylemini derinlemesine analiz ederek, hukuki ve ahlaki değerlerin toplum üzerindeki etkilerini ortaya koymaktır. Ayrıca çalışma, modern dünya düzenindeki hukukun, ahlaki normlarla örtüşmemesi durumunda nasıl toplumsal yozlaşmaya yol açabileceğini tartışmakta ve Alatlı’nın bu bağlamda öne sürdüğü “saçaklı mantık” kavramını değerlendirmektedir. Alatlı’nın düşünce yapısı ve eserleri incelenerek, toplumsal adalet ve ahlak kavramlarının modern hukukla nasıl uyumlu hale getirilebileceği konusunda bir çözüm önerisi sunulmaya çalışılmaktadır. Bununla birlikte, Alatlı’nın Batı ve Doğu medeniyetleri hakkındaki eleştirileri ile İslami ve yerel değerlere dayalı bir sistemin nasıl inşa edilebileceği konusu ele alınmaktadır.
Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış olup, literatür taraması ve içerik analizi yöntemleri uygulanmıştır. Alatlı’nın kitapları, söyleşileri, makaleleri ve eserlerine dair yazılmış akademik çalışmalar incelenmiş ve bu kaynaklardan elde edilen bilgiler doğrultusunda bir değerlendirme yapılmıştır.
Kaynak