“Milli Kimlik”e Dair

Bayılırız, buhran ithal etmeye! Koşulları olsun olmasın buhran ithal etmeye, bayılırız! Arabayı atın önüne koşmaya, bayılırız! Yeniden alevlendirilen “Türk” değil, “Türkiyeli” olmak tartışmalarının gerisinde yatanın “özenti” olup olmadığını düşünüyorum. Evet, “özenti.” Katışık kültür diye bilinen Kuzey Amerikan kültürüne özenti ki, başlıca niteliğinin “yayılmacı” olduğu söylenir. “Katışık kültür”ün önde gelen temsilcisi

Kongre – Ankara Sayın Başkan, Değerli Üyeler,  Toplumumuza dair derin bir kaygımı, akıl sağlığımıza dair kaygımı, güzide Kurultayınızda seslendirmeme fırsat tanıdığınız için teşekkür ederim.  Hemen ifade etmeliyim ki, benim benimsediğim “akıl sağlığı” tanımı, insan varlığının tüm kültürler ve tüm zamanlar için geçerli olmazsa olmazlarını temel alır. Bu bağlamda, insan ırkının

Siyaset bilimci Dr. Murat Yılmaz’ın “28 Şubat ve ‘ihtilal mantığı’” başlıklı makalesinin ağzımda bıraktığı tatsızlığın nedenini keşfetmem için bir defadan fazla okumam gerekti. Ve nihayet!.. Anladım ki, rahatsız eden küçük entelektüel kurnazlıklardır beni! Yazarın “seyrettiği bir tiyatro oyunu,” bu oyunda sık sık “işgal” edilen bir ülke ve içine düştüğü durumun

Din, soyut insanların soyut bir nitelikleri olarak tartışılamıyor. Ayakların yere basması lâzım. Türkiye’de İslâm’ın “modern toplum”la ilişkileri tartışılacaksa, herşeyden önce ülkemiz insanının yaşam biçimindeki hangi unsurların kendisini İslâm’a, hangilerinin inançsızlığa sevketmeye elverişli olduklarını araştırmak; başta yerleşik üretim ve paylaşım biçimlerimiz olmak üzere, kişiliğini şekillendiren etkileşimleri yürürlükteki teknolojiden, ülkenin coğrafi ve

“İslâm’ın karşısında üç yolun olduğu görünüyor. Ya modern dünyanın taleplerine karşı kapılar kapatılacak, ya açılacak ve bizden ne isteniyorsa ona fetva vereceğiz. Üçüncü ve sağlıklı yol ise durum tesbiti yapıp eleştirel bakış açısıyla, hem modern hayatın taleplerini göz önüne alacağız hem dinin bizden istediği talepleri, değişmezleri, değişebilirleri, içtihatları kullanarak birarada

Eurovision şarkı yarışmasında Türkiye’nin kendilerini muhatap almak zorunda kalmasından dolayı pek bir “sevindirik” olan Güney Kıbrıs sunucusunun “Hello, Constantinople!” demesi var. Korhan Abay’ın uyarılarına rağmen ve ısrarla, “Hello, Constantinople!” Kaba, arsız bir “intikam” biçimidir yaraya tuz basmak ama böyle. Zülfü Livaneli’nin, Mikis Theodorakis’in “Türklerle birlikte yaşamaya hayır!” kampanyasına katılmasına şaşırması

Kalbin düşünmediğini dil söylemez. Çocuk değil artık, kocaman adam. “Aşıktım ona, hem de körkütük, sırılsıklam. Divaneydim, gözüm başkasını görmezdi,” diyor.(1) Kapısına gider, gözünü diker, hayran hayran süzermiş ama O varlığının farkında bile değilmiş. Dahası, “her davranışıyla onlardan biri olmadığını hissettirir”miş. Zavallı, yavrucak! Kör değil, topal değil, pekalâ da yüzüne bakılır

(I) Halkın Hisleri Açalım: “toplumsal kimlik” aynı kültürü paylaşan bireylerin çoğunluğunun temel kişilik özelliklerinden yola çıkarak oluşturulmuş bir “terzi mankeni” olup, “halkın hisleri” dediğimiz olguyu yansıtır. İstatistiki bir anlamı olmadığı gibi, kişilik özellikleri birbirlerinden farklı olan sahici bireylerle de birebir örtüşmez. Ama şunu yapar: toplumun somut /objektif  koşullar karşısında ne

Galilei Etkisi (1) Popüler bir yanılgıya ters düşmeye cesaret edenlerin, “gerçekler”i iletemedikleri gibi, kişisel saldırılara da maruz kaldıkları, zarar görmeye başladıkları hal, “Galile etkisi” terimiyle, GE, ifade ediliyor. GE, “gerçekler”in sapkınlık, sapıklık, yalancılık, kötülük, şiddet, ihanet gibi suçlamaların karşısında savunmasız kaldığı, özüsözübir olanların toplumun dışına itilmekten kurtulmalarının yegâne yolunun, “gerçekler”i

(I) “Galile Etkisi” dedikleri Popüler bir yanılgıya ters düşmeye cesaret edenlerin, “gerçekler”i iletemedikleri gibi, kişisel saldırılara da maruz kaldıkları, zarar görmeye başladıkları hal, “Galile Etkisi” terimiyle, GE, ifade ediliyor. GE, “gerçekler”in sapkınlık, sapıklık, yalancılık, kötülük, şiddet, ihanet gibi suçlamaların karşısında savunmasız kaldığı,  özü sözü bir olanların toplumun dışına itilmekten kurtulmalarının

“Hazreti Kur’anı’n eşrefi mahlûkat olarak tarif ettiği insan olmak” şeklinde ifade edilen(1) mücadele, kişinin “aslında amansız bir savaşın ortasında doğduğunu”(2) idrak etmesiyle başlar. Bu amansız savaş, kendisine uyanan ruhun, “varedilmiş olma keyfiyetini” masaya yatırması; kişiliğini şekillendiren etmenler hakkında oluşturduğu “yargılar bütünü”nün gerçek tabiatını keşfetmesi sürecidir. Davranışlarını, duygularını, inançlarını, ilişkilerini, tecrübelerini,

Amerikan Deniz Piyadelerinin (“Marine”lerinin) şehadetnamelerini duymamışınızdır. “Mezuniyet” töreni, gencecik erin, “Bir Deniz Piyadesi Nedir?” haykırışı ile başlar ve şöyle devam eder: “Birleşik Devletler Deniz Piyadeleri, iki yüz yılı aşkın titremesidir yerin! Cehennemdir! Ölümdür! Yıkımdır! Dünyanın gördüğü en iyi savaş makinasıdır! Bombaların açtığı bir çukurda doğduk biz! Anamız bir M-16, babamız

“Gerçek” Niye Öfke Uyandırır? Popüler bir yanılgıya ters düşmeye cesaret edenlerin, “gerçekler”i iletemedikleri gibi, zarar görmeye de başladıkları oluşuma “Galile etkisi” dendiğini; Galile etkisinin, “gerçekler”in sapkınlık, sapıklık, yalancılık, şiddet, kötülük, ihanet gibi suçlamaların karşısında savunmasız kaldığını, özüsözübir olanların toplumun dışına itilmekten kurtulmalarının yegâne yolunun “gerçekler”i inkâr etmeleri olduğuna işaret ettiğini;

Şöyle söyleyelim: 1867, Sultan İkinci Abdülhamid’in sadrazamı Tunuslu Hayrettin Paşanın “Akvamü’l Mesâlik”i kaleme aldığı yıl. 1867 aynı zamanda dünyanın yüzde seksenine yakınının Avrupalı sömürgecilerin işgali altında oldukları yıl. Bundan daha da vahim olanı, sömürgecilerin işgal ettikleri topraklarda yaşayan “öteki”leri başka bir zaman ve mekânda yaşayan, insan türünden farklı yaratıklar olarak

Nereye? “Çoğunluğu Müslüman Aceh, Endonezya’ya bağlı Sumatra Adası’nın kuzeyinde bir eyalet”e.(1) Yanılır da, “Fransız” Meydan Larousse’a bakarsanız “Açeler veya Asinler veya Atjehler… Dravid kanı karışmış Endonezyalılardır. Müslüman ve mutaassıp geçinirler ama İslâm’dan çok öncelere ait adetleri de muhafaza ederler” şeklinde, kan terkibini de ihmal etmeyen tuhaf bir açıklama görürsünüz.   Gelin

2023 Dergisi – 12.02.2005 Aydın Bükülünce, Siyasetçi Bükülmeyince Kaybediyor 2023– Türk aydınındaki temel sorun size göre nedir? Alev Alatlı– Korku. İnsanımız korkuyor, korkuyor, korkuyor… Gidişatın farkında ama kötünün gözüne bakmaktan kaçınıyor. Kötünün adının konmasından ödü kopuyor, çünkü esasen erkeksi olan bu eylemi gerçekleştirirse harekete geçmekten başka çaresi kalmayacak. Böyle bir

 2004’ün başlarında “Uçan Süpürge”nin sitesinde Diyarbakır’da “İştar” isimli bir derginin yayınlanmaya başladığını okumuştum. Geçtiğimiz günlerde tanrıçanın adına bir toplantıya ilişkin olarak tekrar rastladığımda, Uçan Süpürge’nin haberini bulabilir miyim diye baktım, oradaydı. Şöyle: “25 Kasım 2003’te yayın hayatına başlayan kadın dergisi “İştar”, 7’si yayın kurulunda olmak üzere 30 kadın ve iki

Bundan sekiz yıl kadar önce, Temmuz, 1999’da, Ermeni Forum’unda, (Armenian Forum) Londra’da “önemli” olduğu vurgulanan bir seminerin haberi çıktı: konu, geçtiğimiz 80 yıl süresince “Türk milliyetçiliğinin Kürtler ve Ermeniler üzerindeki etkisi.” ABD’nin önde gelen üniversitelerinden University of Michigan, Ann Arbor öğretim üyesi Ara Sarafyan ile “İngiltere’de Bedford ve Leicester’de yerleşik,

1950li yıllarda sadece bizde değil, tüm dünyada, ülke savunması, akıllı ve hileye açık iki hasım arasındaki çatışma temelinde ele alınırdı. Hasımların her ikisinin de akla uygun davranacakları varsayılır, askerler “harb oyunları”nı John von Neumann’ın matematiksel mantık kurallarına göre oynarlardı.  Von Neumann kim? Von Neumann, 1903-1957 yılları arasında yaşamış, Avusturya-Macaristan asıllı(1)

21.yüzyılın başlarında duyulmaya başlanan yeni söylem, iki kutuplu dünyanın yıkılmasıyla birlikte Sovyetlerin boşalttığı meydanı dolduran “ulusüstü, ulusaltı gruplar, ayrılıkçı uluslar, sivil şahinler, müptezel diktatörler, çapulcular, saf ırk meraklıları, köktenci dinciler, kültler”ve benzerlerinin, istikrarsızlığı giderek arttırdıkları, insanlığı “Kaos Çağı”na sürükledikleri, bu durumun, silâhlı kuvvetleri yeni bir görev tanımıyla karşı karşıya bıraktığı

Sevgili Yüksel, “gerçek”imi sormuştun, değil mi? Benim gerçeğim bu sıradağlar…Bildiklerini söylemeyen kargalar…Bilge ağaçlar…Kadim masallar…  Evim… Erkeğim…  Ve akıp giden zaman… 

Daniel Pipes diye bir adam var. 1949 doğumlu, Bush takımından Orta Doğu ve İslamiyet “uzmanı” bir bir neo-con tarihçi, Harvard ve Şikago üniversitesinde hoca, ayrıca Amerikan Barış Enstitüsü ve Orta Doğu Forumu adlı think-tank’in direktörü, “çok” önemli bir adam. Pipes’ın, daha 2003 yılında Küdus Postası (Jerusalem Post) isimli İsrail gazetesinde

“Meşrutiyet’i ilan ettik olmadı. Cumhuriyet’i getirdik, gene olmadı. Bir de ‘ciddiyet’i denesek?!” Bu önerinin sahibi Celâl Yalnız; nam-ı diğer Sakallı Celâl. 1886-1962 yılları arasında yaşamış, Bahriye Nazırı (Denizcilik Bakanı) bir Osmanlı paşasının oğlu, Galatasaray Lisesi ve Siyasal Bilgiler Fakültesi mezunu. Üsküp’ten, Kastamonu’ya pek çok vilâyette çalışmış, yeri geldiğinde Aydın incir fabrikasında

‘Sen bir köylüsün,’ derdi, ‘Evet, bir köylü! Yani cemiyetin tortusu! Bir mülkiyet budalası! Köylü sınıfı zaten nedir ki?! Bir Ortaçağ artığı! Toprağa yapışmış, donmuş, statik bir varlık! Bütün inkılâplarda fren! Bir ayak bağı… Siz köylülerin görüş ufkunuz yalnız kendi tarlalarınızın sınırları ile çevrilmiştir. Kafanız bâtıl inanışlara bağlıdır. Hayatınız, ağanın, derebeyinin

“TÜKENMİŞ RUHLARIN EYLEMİDİR TERÖR” 31 Aralık 2014 / Alev Alatlı – Ayşe Böhürler Ayşe Böhürler : Cinayetin ardından neler hissettiniz? Alev Alatlı : Kahroldum! ‘70-‘80 dönemini yaşamış biriyim. İdrakini yitirmeye görsün, gencecik insanların ne habasetlere kadir olduklarını bilmez değilim. Yine de, bu denli alçaklığın nadirattan olduğu düşüncesiyle avunmaya çalışıyordum ki

Kürtler: Kişilik ve Adetleri-ar191603Mart, 1916 – Youel B. Mirza  “Ondokuzuncu yüzyılın son günlerinde, Kürtler, medeni dünyanın dikkatini Ermenilerin üzerine çullanarak ve onları katlederek çektiler. Batı dünyasındaki karmaşayı fırsat bilen Kürtler (ve Türkler) şimdi artık Ermeni ırkının kökünü kurutmak sorununu toptan halletmeye niyetli görünüyorlar. Ermenilerin toptan katli, başlangıçta varsayıldığı gibi dinsel

Ben bir Kürt aydını olsaydım, kendimi parçası hissettiğim halkın bütününü tanımaya adardım. Tanıma sürecine mutlaka bizzat kendimi tanımaktan başlar, aidiyet duygumun dayanaklarını acımasızca irdelerdim. Kendime dair keşfettiğim ilk özellik, pek muhtemeldir ki “Kürtçe” konuşuyor olmam olurdu. Kimliğime ilişkin bu değerli ipucunun izini sürer, Kürtçe’yi “İndo-Avrupa dil ailesinin, İndo-İran dalının İran

Ben bir Kürt aydını olsaydım, Türklerin niye soyumu ille de kendilerinden bilmek istediklerini, “dağ Türkü” filân gibi aidiyetler icat ettiklerini merak ederdim. Ben bir Kürt aydını olsaydım, ulusal devletlerin “milli birlik ve beraberlik”i sağlamak arzusuyla ulusal sınırları içinde yaşayan farklı etnik ve dinsel grupları mezcetme eğilimleri olduğunu bilir; Türk hükümetlerinin

31 Aralık 2014 / Ayşe Böhürler – Alev Alatlı YENİ ŞAFAK GAZETESİ / SÖYLEŞİ (2. Bölüm) (Özgün tam metin verilmiştir) AB: Beyaz Türkler dönecekler mi peki? AA: Hayır. Bilginin seçkin bir azınlığın tekelinde olduğu günler geride kaldı. Rasyonel otoritenin bile yok olduğu bir süreç yaşanırken, beyaz Türklerin geri dönmeleri mümkün

Ben bir Kürt aydını olsaydım, Türkiye’de, sosyalizme, ilk kez yasalar çerçevesinde meşru bir fikir akımı ve siyasî hareket olarak ortaya çıkma ve kendisini ifade etme fırsatı tanıyan 27 Mayıs Anayasası’nı yürürlüğe koyan ruhu doğru çözümlemeye çalışırdım. Ben bir Kürt aydını olsaydım, halkımın farklı bir nation/millet olduğu savını, Türk hükümetleri ve

Eylül 2008 / Fazıl Duygun Söyleşisi / AYLIK DERGİSİ FD : “Akla” ve “vicdana-gönüle” dair düşüncelerinizi anlatabilir misiniz?  AA : “Akıl” olmazsa olmaz koşulu insan olmanın. İnsanoğlu, dünyayı/evreni, teoriler yöntemiyle “aklına uygun” bir biçimde kurgular ve aklının kurguladığı bu kurmaca evrenin bir yerde, bir biçimde sahici Evren’in gerçekleriyle çakışacağını umud eder. Matematikçiler ve fizikçilerin bütün

“Süryani ve Ermeni SoykırımıEskiden ve ŞimdiNamuslu bir Kürt’ün İtirafları” Haydar Işık I.17 Nisan 2005Iraklı Hıristiyanlar Örgütü*Alman dilinden çeviri.wm.warda “Ben bir Alevi Kürt’üyüm. Bizin yaşadığımız yerlerde camiler yoktu. Çocukluğumda cıvardaki Ermeni kiliselerinin yıkıntılarına gıpta ederdim. Duvarlarının yıkılmış olmasına karşın, kubbeleri, sütunların üzerinde dikili dururdu. Üzerlerine boyanmış şahane resimler hâlâ görülebilirdi. Doğduğum

21 Haziran 2018 – Ayşe Böhürler ile Söyleşi – YENİ ŞAFAK GAZETESİ Türkiye batarsa okyanuslar taşar. Alev Alatlı, günbegün dağılan Batı’nın lider krizi geçirdiğini ve gittikçe paçozlaştığını söyledi. Alatlı, “Biz buhran ithal etmediğimiz sürece bu kaosta sağlam durur, hatta fırsata çevirebiliriz. Safları sıkıştırmamız lâzım. Kendisine has bir kimliği vardır Türkiye’nin,

“Viva la Muerte!”nin Günay Rodoplu’sunun  romanın sonlarına doğru bir veda mektubu vardır.  “Biz yerliler mutlaka kazanacağız,” der ve açıklar, “İnancım , ulusumun öznesi ve nesnesi olmamdan kaynaklanır.  Bilgi ve katılımın bileşkesidir.” Bu satırları yazalı neredeyse yedi yıl olmuş.  Bu sürede kokuşma gerçekten de “katlanarak arttı.”  Ülkenin geleceğine ilişkin kaygılar, sakatlayıcı